بررسی ناصرالدین شاه و ترکمن

بررسی ناصرالدین شاه و ترکمن


این لشکر کشی آن چنان که از اهداف آن بود برای ایران عایدی نداشت .وسرخس نیز فتح نشد و این عدم توفیق را به واسطه بروز بعضی مشکلات جوی وسیاسی منطقه دانسته اند . گر چه می توانستند با کمی جرات به خرج ذادند کل ترکستان را فتح کنند ویا روشی بکار برند تا کل ترکمن به طرف قاجار برگردند چرا که خان خوارزم نیز ان جارا ترک کرده بود وترکمن ها از او چندان دلخوشی نداشتند وکوچک ترین محبتی ان ها را به طرف خود جلب می کرد روابط بعدی مردم سرخس با خان خیوه این موارد را تایید میکند.
انها از رفتن خان خوارزم نیز فهمیدن که خان برای انها نمی تو اند پشتیبان وتکیه گاه خوبی باشد وانها را در مقابل حاکم خراسان تنها گذاشته رفته بود که این با عث شد که ترکمن ها در فکر دفاع از خود با تکیه بردرایت خود باشند ولی اکنون باید در مقابل حسام السلطنه چاره ای می اندیشیدند
وقتی لشکر خوارزم از مرو بیرون شد و به سوی خوارزم رفت اهل سرخس جهت امان یافتن از لشکریان قاجار اظهار بندگی کردند و صد نفر از ریش سفیدان وکدخدایان معتبر سرخس را روانه ی مشهد کردند 1 تا بلکه از هجوم لشکر قاجار ممانعت بعمل اورند انها از شاهزاده خواستند که حاکمی از طرف خود برای انها تعیین کندحسام السلطنه نیز ضمن پذیرایی از آنها عباسقلی ، بیگلر بیگی مشهد را جهت حکومت سرخس مشخص کرده و با آنها روانه کرد 2و به بزرگان سرخس خلعت و امیدواری دادند.3
اما او پس از چند ماه حکومت در سر خس از ان جا فرار کرد و بهانه ی اواین بود که مردم سرخس با امیر احمد خان جمشیدی آدم خان رابطه دارند .4 در این واقعه جعفر آقای کلاتی با ترکمن ها یار شد ولی عملکرد بعدی ترکمن ها عدم صحت ادعای اورا ثابت می کند چون که بعداز فرار او از سرخس .
در سال 1268 ه ق 1852 م ارازخان با جمعی دیگر از ترکمانان سرخس وارد مشهد مقدس شده وتعهد خدمت کرد ند و چند تن از متعلقات خود را به نوا(( گروگان )گذاشت . همچنین ترکمن های مرو نیز اظهار بندگی کردند 5 که حسام السلطنه به آنها نیزخلعت داد


ا .اعتمادالسطنه ،محمدحسن خان ؛ مرات البلدان ، ص 1053و1073
2 خور موجی ، حقایق الاخبار ناصری ، ص92
3 وقایع اتفاقیه ، سال 68 نمره ی41 ، 19 محرم ص2
4 لسان الملک ، همان منبع، ص 1124
5 . وقایع اتفاقیه ، 14 محرم 1269 ،نمره ی91
درین دیدار اراز خان سرخسی با پنجاه نفر نزد حسام السطنه امدند و قرار شد که همیشه در مشهد بمانند و پنجاه نفر دیگر نیز مشغول خدمت باشند و صد نفر دیگر در قراولخانه ی انجا خدمت کنند 1
.درین سال که کار خراسان داشت سامان می یافت کار استر اباد برمراد نمی رفت چون که بیگربیگی استر آباد وجعفر قلی خان قراجه داغی میر پنجه به ترکمن های گرگان تاخته بودند و گوسفندان وشتران بسیار غارت کرده بودند و ترکمن ها شورش کرده بودند در جنگ های استر آباد رئیس ترکمنان ذوالنون نامی بود که در حین جنگ کشته شد وبقیه آنها به ماورا گرگان رود کوچ کردند وقراخان رئیس وریش سفید آتابای در دست بیگربیگی در اسارت بود گرچه قراخان از بندگان دربار بود.
جعفر قلی خان ومحمد خان برروی گرگان بندی درست کردند و در سلطان آباد که به حکم شاه درست شده بود لشکر گاهی ساختند.ولی ترکمانان آنجا را محاصره کردند وآخر سر جعفر قلی مجبور به برگشت به آق قلعه شد2 اما در امتداد گرگان قراول خانه ها ساختند ، به غیر از آن به دستور امیر کبیر آنها را تشویق به شهر نشینی و کشاورزی کردند3. رضا قلی خان که از سفارت خوارزم از راه استر آباد می آمد خود از کرده ی حکام محلی استر آباد نسبت به ترکمن اظهار تأسف می کند و ضعیت صحرا را بسیار متشنج می خواند4 به هر حال پس از کشته شدن ذوالنون که شخصی مذهبی بود و از طرف خان خوارزم جهت مقابله با لشکریان آمده بود.5 ترکمن ها پراکنده شدند و گروهی به حضور بیگر بیگی استر آباد آمده و اظهار خدمت نمودند وجعفر قلی خان قراجه داغی میر پنجه و سردار استر آباد محمد ولی خان آنها را که 12 نفر بودند به دارالخلانه ( تهران ) آوردند کسانی چون آدینه نظر خان از جعفر بای وقلی خان از آتابای ، بایلی خان دوجی ، ولی سردار دازی ، آدینه قلیچ سردار تاتار وقجق وبیک فولاد سلاق خدر نظرخان غراوی وبهلکه ، صاین قلی قانقرمه واباریش سفید بدراق وخضر ریش سفید یمرلی ونوبت بیگ بزرگ بایرام شالی که این افراد مورد الطاف شاهنشاهی شدند 6.
بدین طریق در گرگان آرامشی پدید آمد وچنین اطاعتی از ترکمن ها در طی سالیان دراز دیده نشده بود. 7

1 اعتماد السلطنه ، محمد حسن خان ،تاریخ منتظم ناصری ج3 ص174.
2. لسان الملک، همان منبع، ص1131
3 .ادمیت ، فریدون ؛ امیر کبیر وایران، (تهران ،خوارزمی 1355 )،ص 122
4 هدایت ، روضه الصفای ناصری ،ج14 ،ص8564
5 .همان منبع، همان جا
6 لسان الملک ، همان منبع ، ص1178
7 .ادمیت ، فریدون ، همان منبع ، ص 601
اما دوباره منطقه ی اخال دچار تنش شد وترکمن های این منطقه به داخل خراسان بیشتر شد و چون شورش هرات نیز روی داده بود ترکمن ها نهایت استفاده کرده و به دهات جام وقوچان و شاهرود وبسطام حملات گسترده داشتند وبعضی اوقات موفق می شدند وبعضی اوقات مأیوسانه بر می گشتندحسام السلطنه برای جلوگیری از حملات آنها دو قلعه در آق دربند ومزدوران ایجاد می کند ودرهر یک شمخالچی وتفنگچی می گذارد1 و 5000 هزار زرع دیوار کردند در مزدوران در قلعه ی آنجا 100 سرباز و 1000 هزار سوار و 2 عراوه توپ گذاشتند و در آق دربند که 4 برج و 6000 زرع دیوار ساخته بودند و 150 تن شمخالچی. برای ان گماشته بودند .مأمور این امور اسکندر خان پسر حسین پاشاخان مراغه ای وعباس قلی خان دره جزی بود 2

تعداد مشاهده: 706 مشاهده

فرمت فایل دانلودی:

فرمت فایل اصلی: doc

تعداد صفحات: 113

حجم فایل:182 کیلوبایت

 قیمت: 14,000 تومان
پس از پرداخت، لینک دانلود فایل برای شما نشان داده می شود.   پرداخت و دریافت فایل
  • محتوای فایل دانلودی:
    حاوی فایل ورد قابل ویرایش

بررسی پیوند نژاد ترکمن و قاجار

بررسی پیوند نژاد ترکمن و قاجار


آقا محمد خان وترکمن
اقا محمد خان از جمله افراد خاندان قاجار است که سختبهای بسیار کشیده است او زندگی خود را از صحرا اغاز کرد ووقتی تازه به دوران شبابی رسیده بود در یورش افشارها به صحرا توسط عادل شاه اسیر شد وبعدها درانجا توسط او مقتول النسل شد ( 1161/ ه.ق 1748م) گرچه در خصوص این سرنوشت او نظریات متفاوت است وبه ان نسبت ورود به حرم خانه ی شاهی را داده اندچون او در جوانی بسیار زیبا و جوان رعنایی بوده است به همین علت در میان اهل حرم برای خود کسی را پیدا میکند اما اگر بخواهیم نظری دیگر داشته باشیم میتوان گفت که شاه افشار که از ابتدا از قاجار دلخور بوده ورقابت این دو خانواده از زمان اجداد انها برقرار بوده واز این خانواده خسارت ها ی بسیار دیده بودند خواسته باشد به این طریق کار این منازعه را به پایان برساند گرچه در این حمله ی او ترکمن ها نیز به عنوان حامیان او دچار صدمات بسیار شدند وبه قولی از ترکمن ها خواست چهل دختر به حرم سرای خود ببرد وترکمن های گوکلان پس از شنیدن این موضوع در عرض یک روز دختران وپسران خود را به ازدواج هم اوردند این اتفاق در محلی به نام قرق قیز از توابع شهرستان کلاله حالیه اتفاق افتاده است که نام این محل نیز از همان واقعه گرفته شده است
او که فرزند بزرگ محمد حسن خان از دختر سلیمان خان قوینلو بود توسط پدر به عنوان نایب و نما ینده بر تبریز نیز حکومت کرد زمانبکه او ازاد خان افغان را در اذر بایجان شکست داد و توانست با دیگر قاجارهای مقیم انجا ارتباط برقرار کند وانها را نیز با خود همراه کند خانهای محلی قاجار در قراباغ وزیاداو غلوی گنجه که با اشتیاق به او پیوستند( 1171 ه.ق /1758م )1 واین تجربه ی سیاسی مهمی برای او در اینده شد اگر چه کوتاه بود او پس مرگ پدر نیز به کمک ترکمن ها چندین بار به صورت روش معمول ترکمن ها با رقیبان به زد خورد پرداخت اما ازدواج خدیجه بیگم عمه ا ش با کریم خان زند 2 او از صحرا بیرون اورد وبه شیراز کشاند او در شیراز گرجه ازاد مطلق نبود ولی در انجا نیز توانست از نزدیک با شیوه های کشور داری اشنا شود چون که مورد التفات کریم خان بود وحتی در امور حکومت با او مشورت نیز می کرد اما او باز از این وضعیت راضی نبود. وکینه ی مرگ پدر را داشت که به دست کریم خان صورت گرفته بود
اگرچه او در راه انتقام جویی رو ش صلح جویانه را ترجیح میداد وحنی در این مورد به برادر خود حسین قلی خان (جهان سوز) نیز روش مسالمت امیز را در کسب قدرت به او پیشنهاد می کرد

1 .لمبتون ،ا ک س ایران عصر قاجار ص30
2 لمبتون ،آ ک س همان کتاب ص30
آقا محمد خان پس از چند سال اسارت زمانیکه بیماری کریم خان زند محرز شد تورگو ترکمن را که نماینده و نوکر خود او بود را بانامه ای به استر آباد پیش عباسقلی بیک خان قاجار اشاقه باش فرستاد1. و وقتی مرگ کریم خان بر او مسلم شد ( 1193 ه.ق/ 1762 م) او نقشه ی فرار خود را عملی ساخت پس از انجام امور آقا محمد خان که به کمک همین نوکر که از استر آباد برگشته بود و یک نفر قاجار فرار کرد .وبدون لحظه ای درنگ توانست از شیراز خود را دور کند واز دست بد خواهان خود را برهاند وشهر ها را بدون یک لحظه توقف پشت سر بگذارد در این سفر ترکمنها وقاجار اشاقه باش برای او همه چیز تدارک دیده بودند حتی اسبی از ترکمانان به نام قره قوزی برای او تدارک دیده شده بود که بسیار چابک و مقاوم بود .او خود را به استــــــــــر آباد رسانید و با کمک ترکمنان ،؛ استر آباد و مازندران را گرفت از آن طرف شیخ ویس خان وعلیمردان خان زند برای باز پس گیری مازندران و استر آباد از دست آقا محمد خان حرکت کردند .
آقا محمد خان پس از کسب این خبر روی به ترکمنان آورد تا لشکر بیشتری از آنها تهیه ببیند چون خود او در بین .آنها بزرگ شده بوند وبا آنها نیز بیگانه نبود آقا محمد خان پس از انعقاد عهد و پیمان از ترکمنان لشکری بسیار گرد آورددر آن موقع لشکریان زند نیز به استر آباد نزدیک شده بودند شیخ اویس خان که خود حاکم مازندران ( طبرستان ) شده بود پس محمد طاهر خان زند را برای گرفتن استر آباد با لشکر بسیار فرستاد ، آقا محمد خان نیز دریافت که نمی تواند در شهر با لشکر زند مبارزه کند. چون که ترکمن ها در بیا با ن بهتر عمل می کنند

تعداد مشاهده: 766 مشاهده

فرمت فایل دانلودی:

فرمت فایل اصلی: doc

تعداد صفحات: 44

حجم فایل:65 کیلوبایت

 قیمت: 8,000 تومان
پس از پرداخت، لینک دانلود فایل برای شما نشان داده می شود.   پرداخت و دریافت فایل
  • محتوای فایل دانلودی:
    حاوی فایل ورد قابل ویرایش